Column Management Scope: Plagiaat

Het lezen van een verslag van de raad van commissarissen lijkt soms op het bestuderen van foto's van het Politbureau van het Kremlin in de Koude Oorlog. Wie of wat is er weggeknipt? Tot deze conclusie kwam ik in 2010 samen met mede-onderzoeker Margot Scheltema. Het lezen van een RvC-verslag is een kwestie is van close reading. Wat is er anders dan vorig jaar en wat niet? Wat kwam erbij en wat ging eraf?
Deze stelling leidde  tot een interessant experiment. Een groepje studenten bepaalde  bij zes ondernemingen met behulp van plagiaatsoftware de overlap in het RvC-verslag in twee opeenvolgende jaren . Op de universiteit is plagiaat een ernstig vergrijp en vooral scripties worden via software gecontroleerd op overeenkomsten met eerder verschenen publicaties van anderen. Naast het gebruik maken van andermans teksten of ideeën zonder directe bronvermelding is ook het opnieuw indienen van ongeveer dezelfde eigen tekst, die al eens ingediend is voor een vak, plagiaat.
De studenten hebben in het experiment aan de hand van woordgroepen van minimaal vijf woorden gekeken in hoeverre het RvC-verslag van 2010 overeen kwam met het verslag van 2009. De scores varieerden van 30% overlap tot 77% overlap. Een voorbeeld uit één van de RvC-verslagen. “The Supervisory Board wishes to express its gratitude to the members of the Executive Board and all employees for their dedication and contributions to strong results in 2009.” In 2010 is de zin identiek, maar is strong results vervangen door the results, en is uiteraard 2009 vervangen door 2010. De resultaten waren overigens in 2010 beter dan in 2009, waardoor het weglaten van strong intrigeert.
Ook in ons eerdere onderzoek bij 60 beursondernemingen  zagen wij dat het RvC-verslag van het jaar ervoor als uitgangspunt wordt genomen, vaak letterlijk met hier en daar een actualisering. Het proces van schrijven is daarmee efficiënt, maar geeft  weinig inzicht. Wij pleiten dan ook voor een standaardindeling waarbij de meer statische informatie, elk jaar vrijwel gelijk, gescheiden wordt van de dynamische informatie, het verslag doen van de werkzaamheden in het boekjaar. Dit vergemakkelijkt het schrijven, zorgt ervoor dat er geen omissies zijn, maar hierdoor kan ook het zwaartepunt verlegd worden naar de werkelijk interessante inhoud. Zo zou een plagiaatscore van 50% ook helemaal geen slechte zaak hoeven te zijn. Als de andere helft dan wel het gevraagde inzicht in toezicht geeft, zodat we niet meer hoeven zoeken naar wat er is uitgeknipt.